Riyaziyyatçı Ogüsten Lyi Koşi

Koşi 1789 – cu ilin avqustun 21 – də Parisdə hüquqşünas  ailəsində anadan olmuşdu. Onun ad günü demək olar ki,

      böyük  Fransa burjua inqilabının başlanması ilə üst - üstə düşdü.

          1807 – ci ildə o, Politexnik məktəbi bitirir. 1810-cu ildə isə Koşi  yol   və  körpü tikintisi məktəbini qurtarır və hökumət təyinatı üzrə dənizlimanları mühəndisi vəzifəsində çalışmağa başlayır.                                                                       Görünür  hələ o vaxtlar   Koşi vaxtının bir çox hissəsini    riyaziyyata həsr edirdi , çünki artıq 1811 – ci ildə o, Paris Elmlər Akademiyasina çoxüzlülər nəzəriyyəsinə həsr olunmuş əsərini təqdim edir. Bu əsər paris alimlərininnəzərini cəlb edir. Koşi qısa müddətdə olduqca istedadlı riyaziyyatçı kimi tanınmağa başlayır. 1816 – cı ildə o, Akademiyanın üzvü kimi yüksək ada layiq görülür.

1830- cu ildə iyul inqilabından sonra Koşi Fransanın yeni hökumətinə sadiqlik adından boyun qaçırır və ailəsi ilə birlikdə xaricə qaçır. Əvvəllər o, İsveçrədə yaşayır. 1833 – cü ildə Koşi Praqaya köçür. Burada o, 5 ilin ərzində İmperator Kralın oğlunun tərbiyəsi ilə məşğul olur. Buna görə ona baron titulu verilir. 1838 –ci ildə Fransa qayıtdıqdan sonra Koşiyə bütün keçmiş rütbələrini qaytarırlar. Müstəsna bir hal kimi ona icazə verilir ki, hökumətə sadiqlik andı içmədən pedaqoji fəaliyyətini davam etdirsin.

            Koşi 800 – dən artıq əsərin müəllifidir. Bu həm Koşinin dahi əqlinin , həm işgüzarlığının, həm də onun işlərinə qarşı müasirlərinin böyük marağının bəhrəsidir. Onun zəngin elmi irsində riyaziyyatın cürbəcür şöbələrinə aid əsərlər var. Koşi riyazi təhlil üzrə bir cox gözəl dərsliklərin müəllifidir. Onların coxusu gələcək nəsillər üçün elmi təfəkkürün nümunələri olmuşdur.

 Koşinin işləri riyazi təhlilə, həndəsəyə, ədədlər nəzəriyyəsinə və riyazi fizikaya aiddir. Amma onun elmi yaradıcılığında riyazi təhlil, xüsusən , kompleks dəyişənli funksiyalar nəzəriyyəsi mühüm yer tutur. Elm qarşısında Koşinin ən böyük xidməti ondan ibarətdir ki, XVIII əsr riyaziyyatçıların zəngin irsini təhlil edərək dəqiqləşdirmişdi. O, riyaziyyata kəsilməzlik anlayışını daxil etmişdi. Riyaziyyatda Koşidən başlayaraq, bir dönüş yaradılmışdı.

                 Məlumdur ki, XVIII əsrin riyaziyyatçıları bir çox faktların dəqiq isbatını verə bilməmişdi, hətta ardıcıl olaraq limit anlayışı istifadə olunmurdu. Koşi riyazi təhlildə ilk dəfə olaraq, müasir riyaziyyatın tələbatına uyğun olan teoremlərin isbatını vermişdi.                                                                                                                                                      Indiyə qədər dünyanın bütün riyaziyyatçıları:                                                                  "Koşi üzrə funksiyanın limiti ”, "Koşi üzrə funksiyanın kəsilməzliyi ”, "Koşı-Peano teoremi”, "Koşi məsələsi”, "Koşi inteqral teoremi”, "Koşi bərabərsizliyi” və s. anlayışlardan istifadə edirlər.

  Koşi bir çox riyaziyyatçıların taleyində bir qədər xoşagəlməz rol oynayıb. Məsələn, elə gənc Qaluyanın həyatında. Ona rəy üçün verilən işləri o çox vaxt heç oxumurdu. Onun vaxti yox idi. Axı, o hələ nə qədər teorem isbat etməli, beynində olan nə qədər fikri izah edib , aydın şəkildə yazmalı idi. Bir cox müasirləri onu sevmirdilər. Bu dahi insan olduqca quru, adamauyuşmaz bir xasiyyətə malik idi. O, öz dünyasında yaşayırdı və yaşamağa tələsirdi: elm sürətlə inkişaf edirdi və cənab Koşi geri qalmaq istəmirdi.