Ədədlərin praktik istifadəsi

Valyuta kursları Bu düz mütənasibliyin praktik istifadəsidir. Misal 1:£1 = €1.5 verilmişdir, €10 avroya çevirin. £10 = 1.5 x 10 = €15 Misal 2: €28 funta çevirin.   € 1 = £1/1.5   €28 = 1/1.5 x 28 = £18.67 (ən yaxın penniyə qədər) Qayda: Dəyişdiyiniz pul vahidində bir vahidin nə qədər olduğunu müəyyənləşdirin. Sonra dəyişdiyiniz məbləğə vurun.

Sadə faizlər (I) Bu faizlərdən praktik istifadədir. Bu investisiya üzrə qazanılmış faizin işlənib hazırlanma üsuludur. Sadə faiz üçün düstur budur: I = PTR     100                 Burada     P = Əsas (qoyulan pulun miqdarı) T = Vaxt (il ilə)     R = Faiz norması (%)     Misal 1: 8 ilə müddətinə 15% sadə faizlə £600 kapital qoyulmuşdur. Nə qədər faiz qazanılacaq? 8 ildən sonra məbləğ nə qədər olacaq? P = 600         T = 8 I=       600 x8x15      100   R = 15       I =   £720     Məbləğ = 600 +720= £1320 Qeyd: bu mövzu üzrə suallar I, P, T, və ya R üzrə soruşula bilər. Sadəcə tələb olunan şərti düsturun predmeti (əsas üzvü) edin və verilmiş qiymətləri yerinə qoyun. Misal 2: Bir il altı aylıq £6,000 investisiya qoyulmuşdur. Qazanılmış sadə faiz £1,000 olsa, faiz norması nə qədər olar? P = 6000       T = 1½ il R =   100 I   PT R-i əsas üzv edin R = ?       I = 1000         R = 100 x 1000 = 11    1/9       6000 x 1½     R=   11  1/9 %

Mürəkkəb faizlər  Bu halda əldə olunan faiz hər ilin üzərinə əlavə olunur və növbəti ilin faizi tapılır. Misal 1: 3 il üçün 5%-dən qoyulmuş £900 mürəkkəb faizini tapın.    1ci il 5/100 x 900 = £45 2ci il 5/100 x 945 = £47.25 3cü il 5/100 x 992.25 = £49.61 (ən yaxın penniyə qədər) Cəmi mürəkkəb faiz = 45 + 47.25 + 49.61 = £141.86 Misal 2: 3 ildən sonrakı məbləği hesablayın.   Məbləğ = 900 + 141.86 = £1,041.86 Daha çox il üçün qısa metoddan istifadə edirik. Bu misalda rəqəmlərdən istifadə edərək: Birinci ilin sonunda məbləğ = 105% of 900 = 1.05 x 900 İkinci ilin sonunda məbləğ = birinci ilin 105%-i = 1.05 x 1.05 x 900 Beləliklə, hər ili vururuq 105% = 1.05 Yekun məbləğ = (1.05)3 x 900 = £1,041.86 (Qeyd: bu kalkulyatorda aşağıdakı kimi edilə bilər) 1.05 (qüvvət düyməsi) 3 x 900 ^      15 il üçün biz sadəcə qüvvəti 15-ə dəyişirik. (1.05)15 x 900 = £1,871.04 (ən yaxın penni)

Sürət  Sürət vahid zamanda gedilən məsafəyə deyilir. Misal 1: Maşın iki saatda 150 km gedir. Onun orta sürəti nə qədərdir.   1 saatda maşın 150 ÷ 2 = 75 km     Sürət = 75 km/saat Sürətin ölçü vahidləri km/saat və ya m/saniyə ola bilər. Note: always use the units asked for in a question. Misal 2: Hissəcik 0.5 dəqiqədə 30000 sm gedir. m/san ilə sürət nə qədər olar? 30000 sm = 0.5 dəq = Sürət =  300 m  30 san.  300/30 = 10 m/san Orta sürətin (V) düsturu S = D        T burada S = Sürət            D = Məsafə            T = Zaman Bu düsturdan istifadə etmək üçün iki qiymət verilir. Düsturda sürəti dəyişməklə üçüncünü hesablaya bilərik. Misal 3: Maşın 2 saat 80 km/saat sürətlə gedir. O nə qədər məsafə qət edir? S = 80 T = 2 D = S x T (D-ni əsas üzv edirik) D = 80 x 2 = 160 km Misal 4: Maşın 60 km-saat sürətlə 300 km gedir. Onun getdiyi məsafə nə qədər olar?       S = 60   D = 300   T = D     S (D-ni əsas üzv edirik)   T = 300 = 5 saat      60

Sıxlıq Sıxlıq hər həcm vahidinə düşən kütlədir. Sıxlığın (D) düsturu D = M V   burada M = kütlə (g)             V = həcm (sm3) Misal 1: Bərk maddənin kütləsi 500 q, həcmi isə 1000 sm3-dir. Sıxlığı hesablayın. M = 500 V = 1000 D = 500 = 0.5 q/sm3      1000 Misal 2: V = 3000 sm3, D = 0.2 q/sm3, so M = ? M = D x V (M əsas element kimi) M = 0.2 x 3000 = 600 q

Üçbucaq metodu  Sürət və sıxlığa aid məsələlərin hər iki növü üçbucaqdan istifadə olunaraq həll oluna bilər. Bu Sürət və Sıxlıq üçün Üçbucaq Metodu kimi məlumdur. Sürət Üçbucaqdakı şaquli xətt vurmanı, üfüqi xətt isə bölməni göstərir. Beləliklə, S, t və ya v-in qiymətlərindən ikisi məlumdursa, onda aşağıdakılardan istifadə edərək digərini tapa bilərsiniz. S/T = V S/V = T V x T = S Sıxlıq Sıxlıq üçün üçbucaq eyni üsulla istifadə olunur. M/D = V M/V = D D x V = M